PHP | Cú pháp cơ bản

Cấu trúc cơ bản định hình ngôn ngữ lập trình PHP (hay thực ra bất kì ngôn ngữ lập trình nào khác) được gọi là cú pháp.

Script của PHP được thực hiện ở máy chủ rồi kết quả HTML được gửi về cho trình duyệt. Bình thường thì nó có thể có tag HTML và PHP cùng lúc. PHP là một ngôn ngữ lập trình script đa chức năng mã nguồn mở và có thể được tích hợp vào trong HTML. Định dạng file của PHP đơn giản là “.php”. PHP có thể được viết ở bất kì chỗ nào trong một “văn bản” với tags PHP đi kèm với HTML.

Thoát sang PHP (Escaping To PHP):

Viết code PHP trong <?php … ?> được gọi là thoát sang PHP.

Cơ chế để phân chia HTML thông thường với PHP được gọi là cơ chế thoát sang PHP. Ta có kha khá cách để có thể làm điều này. Ít phương pháp đã được thực hiện một cách mặc định, nhưng để có thể dùng một số kiểu khác như Short-open hoặc kiểu tag ASP, ta sẽ cần thay đổi cài đặt trong file php.ini. Những tag đó cũng được dùng để tích hợp PHP vào HTML. Có 4 tag phục vụ cho mục đích này.

Canonical PHP Tags: Script sẽ bắt đầu bằng <?php và kết thúc với ?>. Tất cả những thứ khác nằm ngoài cặp kí tự mở và đóng này sẽ được bỏ qua bởi bộ đọc PHP. Tag mở đóng này được gọi là dấu phân cách. Tất cả dòng lệnh của PHP thì được kết thúc bởi một dấu chấm phẩy (;). Dưới đây là ví dụ chương trình “Hello World” cơ bản mà ngôn ngữ lập trình nào cũng dùng làm ví dụ. 😀

<?php
    # lệnh echo dùng để in ra màn hình
    echo "Hello world!";
?>

Output:

Hello world!

SGML hay Short HTML Tags (ngắn): Đây là cách ngắn nhất để khởi tạo code PHP. Script sẽ bắt đầu với <? và kết thúc bằng ?>. Cách này chỉ hoạt động khi mà cài đặt short_open_tag ở trong file php.ini được đặt thành “on”.

Ví dụ:

<?
    # dòng lệnh echo ở đây sẽ chỉ hoạt động
    # nếu cài đặt nói trên đã được thay đổi
    echo "Hello world!";
?>

Output:

Hello world!

HTML Script Tags: Cách này được thực hiện bằng cách dùng script tag. Cách này trong PHP 7.0 đã bị bỏ đi nên thực ra nó không còn nhiều tác dụng lắm, trừ khi bạn dùng các bản PHP cũ hơn.

Ví dụ:

<script language="php">
echo "Hello world!";
</script>

Output:

Hello world!

Tag kiểu ASP: Muốn dùng cách này ta cũng phải thay đổi cài đặt trong file php.ini. Cách này dùng bởi Active Server Pages để miêu tả khối lệnh. Tag này bắt đầu bằng <% và kết thúc bằng %>.

Ví dụ:

<%
    # Cách này chỉ hoạt động khi cài đặt được
    # bật để cho phép dùng %
    echo "Hello world";
%>

Output:

Hello world

Hằng số:

Hằng số có thể được đặt bằng cách dùng từ const hoặc dùng hàm define().

Có vài điểm khác nhau giữ hằng số và biến.

• Hằng số không có $ ở trước tên của chính nó như là biến.
• Hằng số có thể được dùng ở bất kì đâu, mặc kệ giới hạn khối lệnh, chương trình con, …

Comment trong PHP:

Comment (bình luận, không giống trên Youtube hay Facebook đâu) hỗ trợ người lập trình có thể hiểu được đoạn code này mình viết để làm gì (ví dụ sau vài tuần quên mất chẳng hạn).

Mặc định, comment sẽ được mặc kệ và không bị đọc cũng như được thực hiện bởi PHP như là một phần của chương trình, và được viết để code dễ đọc, dễ hiểu hơn. Hơn nữa, comment cũng được dùng để giúp người dùng khác hoặc chính lập trình viên miêu tả được khối lệnh và khối lệnh đó để làm gì. Ngoài ra, nó cũng được sử dụng để ghi chép lại khối lệnh hoặc một phần nào đó của chương trình. Chắc chắn bạn đã phải thấy mình comment ở trên ít nhất 3 lần ở mấy ví dụ trên.

PHP hỗ trợ 2 loại comment:

• Comment dòng đơn: Đúng như cái tên của nó, comment này chỉ dùng cho những thứ ngắn, trên một dòng. Để dùng thì ta bắt đầu dòng đó bằng (//) hoặc (#).

Ví dụ:

<?php
    // đây là một dòng comment đơn
    // bọn này không thể kéo dài thêm vào những dòng khác
 
    echo "Hello world!!!";
 
    # đây cũng là một dòng comment đơn 
?>

Output:

Hello world!!!

• Comment nhiều dòng: Cách này dùng để comment nhiều dòng cùng một lúc, bao nhiêu cũng được tuỳ người dùng cần. Để dùng ta sẽ bắt đầu bằng (/*) và kết thúc bằng (*/).

<?php
    /* Đây là một comment nhiều dòng
    Ở trong PHP, biến được viết bắt đầu
    bằng cách thêm kí tự $ vào trước tên của nó.*/
 
    $geek = "Hello world!";
    echo $geek;
?>

Output:

Hello world!

Các vấn đề liên quan đến “chính tả”, HOA thường trong PHP:

• PHP coi khoảng trắng là không tồn tại: Nó sẽ kệ tất cả các dạng khoảng trắng mà vô hình trên màn hình như tab, cách hoặc enter. Một dấu cách cũng ngang bằng với vài tỉ dấu cách hoặc enter xuống dòng. Điều này có nghĩa là PHP sẽ mặc kệ tất cả các dấu cách và tab hoặc xuống dòng ở các hàng. Trừ khi sử dụng dấu chấm phẩy, còn không PHP sẽ coi nhiều dòng như một câu lệnh đơn.

Ví dụ:

<?php
    // Code PHP miêu tả sự "mặc kệ" khoảng trắng
    $var1         =     15;
    $var2 =
    30;
    $sum = $var1
    +
    $var2;
 
    // "\n" để xuống dòng
    echo $sum, "\n";
 
    $sum1 = $var1 + $var2;
    echo $sum1;
?>

Output:

45
45

Như ở ví dụ ta thấy cả 2 đều cho cùng 1 kết quả và không có lỗi nào xảy ra.

• PHP có phân biệt HOA thường: Tất cả từ khoá, hàm và tên class trong PHP (while, if, echo, else, vân vân) đề KHÔNG phân biệt viêt HOA hay viết thường, trừ tên biến. Chỉ có biến mà viết HOA thường khác nhau thì sẽ coi là khác nhau, như ví dụ dưới đây:

<?php
    // Ở dưới ta sẽ thấy tất cả các lệnh echo
    // sẽ đều được thực hiện một cách bình thường
    
    $variable = 25;
    echo $variable;
    ECHO $variable;
    EcHo $variable;
 
    // Nhưng dòng dưới đây sẽ bị báo lỗi RUNTIME ERROR 
    // là "Undefined Variable" (biến không tồn tại)
    echo $VARIABLE
?>

Output:

25
25
25

Khối lệnh trong PHP:

Trong PHP, nhiều câu lệnh đơn có thể được thực hiện cùng lúc (trong cùng 1 câu điều kiện if hoặc vòng lặp) bằng cách sử dụng dấu ngoặc nhọn ({}).

<?php
    $var = 50;
    
    if ($var > 0)
    {
        echo ("Bien nay chac chan \n");
        echo ("lon hon 0");
    }
?>

Output:

Bien nay chac chan
lon hon 0